Có một đám mất dạy ở Hoa Kỳ.

Thành phố Westminster của hạt Orange County bang California ở Hoa Kỳ, nơi có khu thương mại Phước Lộc Thọ nằm trong khu mà dân chúng và chính quyền Mỹ gọi là Little Saigon, là một thành phố có rất nhiều người Mỹ gốc Việt và nhiều người Việt đang chờ nhập quốc tịch Mỹ. 

Đại đa số những người Việt này đều là những người TỊ NẠN CỘNG SẢN hay có thân nhân là nạn nhân của Cộng Sản, và họ hình thành một cộng đồng như mọi cộng đồng dân Mỹ khác (mà tiếng Mỹ gọi là "community"). Đối với cộng đồng này, nỗi đau, nỗi uất hận vì bị hành hạ thể chất và tinh thần, vì bị đuổi khỏi quê cha đất tổ cách này hay cách khác tuy đã dần nguôi ngoai nhưng chưa hết đau đớn. Những năm tháng bị ngược đãi áp bức, bị phân biệt đối xử, bị đảng và "nhân dân ưu tú" nguyền rủa sa sả trên báo chí và đài phát thanh, những năm tháng khốn nạn trong đời đó cùng với nguyên nhân của nó sẽ không bao giờ bị quên lãng trong trí nhớ của những con người có trí khôn, có tình yêu dân tộc và đầy lòng tin yêu vào giòng giống mình. Những năm tháng đó phải được ghi nhớ và truyền từ đời này sang đời kia để giòng giống mình học lấy những bài học xương máu của cha anh về người Cộng Sản, để đừng mắc bẫy chúng và để khắc tội ác của chúng vào bia đá lịch sử.

Chí ít, nếu tôi không nghĩ như trên thì cộng đồng người Việt hải ngoại cũng nghĩ như trên. Cách nghĩ như thế là thuần lý (lý luận lịch sử xã hội) và nhân bản (có lợi trong cuộc tiến hóa khi giữ lại những thông tin về cái xấu để đối xử thích hợp trong tương lai). 

Và cũng có tâm lý giống như mọi người có tự do ở đất Mỹ, cũng được luật pháp Mỹ bảo vệ các tình cảm riêng tư và thiêng liêng của mình như mọi công dân Mỹ, từng cá nhân của cộng đồng người Việt ở Bolsa (chí ít là ở Bolsa, nếu không nói là ở cả nước Mỹ, trừ vài người trong sứ quán Việt Nam tại Mỹ) sẽ rất đau lòng, sẽ cảm thấy như bị ai thọc ngoáy vào vết thương của mình mỗi khi trông thấy lá cờ đỏ sao vàng, biểu tượng của nguyên nhân những đau khổ của mình trong quá khứ, những đau khổ của thân nhân mình trong hiện tại và những mất mát lớn lao của đất nước trong tương lai.

Trong tinh thần tự do của Mỹ (mà tôi hy vọng là ở đâu cũng nên áp dụng) thì người dân có quyền và có thể làm bất cứ điều gì mình thích, trừ phi điều đó xúc phạm đến (quyền tự do của) người khác, đặc biệt khi xúc phạm đến tình cảm của cả một cộng đồng. Được sinh sống và thấm nhuần tinh thần tự do, hiểu được rằng không ai được phép làm đau lòng người khác, những người Việt tị nạn này không cho phép bất kỳ ai, bất kỳ tổ chức nào được thọc ngoáy vào vết thương lòng của họ, chà đạp lên tình cảm thiêng liêng của họ bằng cái lá cờ màu đỏ có hình sao 5 cánh màu vàng đó được trưng ra dưới hình thức này hay hình thức khác. Đây là một sự dị ứng, là một thứ tình cảm đương nhiên phải có và chính đáng vì những lý do đã nêu.

Thế nhưng, vẫn có, gần như ở ngay tại Bolsa, mỗi năm lại có một vài kẻ ngu xuẩn đến mức không biết rằng có một thứ tình cảm như vậy, vong bản đến mức không thấy được lịch sử khốn khổ của dân Việt từ những năm 1945, độc ác đến mức tưởng rằng mình có quyền xúc phạm đến cái tình cảm thiêng liêng đó của người khác. Mà hại thay, nhìn kỹ lại thì những kẻ ngu xuẩn, vong bản và độc ác này hóa ra lại là những người hễ ai hỏi tới là liền xưng danh bằng những BA, MA hay DR của các trường đại học nổi tiếng của Mỹ, UC (University of California: đại học cấp quốc gia ở bang CA) gì gì đó. Điều này làm tôi trộm nghĩ hay là nền giáo dục Mỹ cũng tồi. Nhưng không, người Mỹ chỉ truyền dạy cho bạn kiến thức và kỹ thuật, còn nhân sinh quan của bạn, thế giới quan, vũ trụ quan của bạn, nhân cách của bạn phải được bạn tự rèn luyện qua hàng tỉ tỉ sách báo và hàng loạt các phương tiện truyền thông khác và nhất là từ bố mẹ bạn. (Nếu bạn không tích cực học tiếng Việt để hiểu lời bố mẹ bảo ban thì đó là thiệt thòi của bạn, giáo dục Mỹ không quan tâm). Tiếc rằng có nhiều người chỉ cắm đầu cắm cổ học theo chương trình đại học và quên đi những bài học của xã hội và gia đình, đã tự để mình biến thành những cái đầu vô tri vô niệm, biến trái tim mình thành tim kẻ vô nghì bất nghĩa, biến đôi tay tuyệt vời của mình thành những cánh tay rô bô chỉ biết làm những việc người khác sai bảo.
Tôi không học gì về nghệ thuật tạo hình, nhưng tôi biết rằng một tác phẩm sẽ là tồi nếu như chỉ biết lấy hình ảnh của cái này cái kia ráp lại, đó chỉ là một sự sao chép có sắp xếp, hoàn toàn không phải sáng tác và càng không phải sáng tạo, dù có nhân danh cái gì đi nữa. Cứ lấy ngay từ âm nhạc mà suy ra, chỉ có nhạc sĩ lòi sĩ VN mới lấy từng giai điệu của tác giả nổi tiếng hay của dân ca ra ghép thành "tác phẩm" của mình. Không nhạc sĩ nào bưng nguyên xi giai điệu của bất kỳ nhạc gì vào tác phẩm. Nghệ thuật tạo hình cũng thế. Ráp cái cờ của NƯỚC xâm lăng với lá cờ của NƯỚC bị xâm lăng vào với nhau thì dù cho có ngụy biện kiểu gì đi nữa thì cũng chỉ là kiểu làm áp phích tuyên truyền khích động, dù cho có "ông Tây bà Đầm" nào chấm nhất chấm nhì đi nữa thì cũng chỉ là chuyện Cộng Sản (tuyên truyền, xách động, lấy lòng). 

ĐỪNG ai mặt dạn mày dầy đi lấy lòng người khác (lại là người đang cho mình ở nhờ, mà hãy chân thành với họ) bằng cái lối rằng mình yêu chuộng hòa bình, rằng dân tộc Việt Nam là một (theo kiểu Việt Cộng), để rồi tự thấy xấu hổ và tự bêu xấu mình mỗi khi người ta hỏi tại sao em và gia đình lại sang bên đất Mỹ này bằng cách bày tỏ một tinh thần muốn hòa hợp phối hợp phối ngẫu gì gì đó với CS mà tiêu biểu là cái cờ đỏ sao vàng rồi vớ lấy cái cờ đó quấn vào người. Những cách cư xử và sống như thế là vô liêm sỉ, là hạ tiện, là không biết tin vào lẽ phải của cuộc di cư vĩ đại mà cha anh mình đã làm mới vài mươi năm nay.

Nói chuyện này, tôi lại nhớ tới một người đã từng chơi với tôi suốt 20 năm và mãi cho đến khi anh ta gián tiếp chửi ông nội và cha đẻ anh ta là những người ngu thì tôi mới đặt một dấu hỏi về cái quan hệ của tôi với anh ấy. Anh ta cãi tôi rằng "nhà nước cộng sản VN cũng tốt chứ" (chỉ vì anh ta vừa được giữ chức phụ tá hiệu phó sau hơn 20 năm cống hiến tận tâm tận lực!). Nếu họ tốt, mà ông nội anh ta không ở lại cùng sống hạnh phúc với họ, lại di cư vào Nam thì quả ông nội anh ta là người ngu, theo đúng cách nghĩ của anh ta.

Với dòng suy tư như thế, tôi đọc được bài sau đây đăng trên báo "Diễn Đàn Giáo Dân" số 87 phát hành tại California. Cảm thấy vui vì có người nói lên ý mình, chỉ thiếu chăng là cái luật bảo vệ tình cảm của cộng đồng mà chưa thấy ai nói nên tôi đã mào đầu bài giới thiệu với ý đó. Trong báo có in một số ảnh chụp các "tác phẩm" đã trưng tại VAALA nhưng bị ban biên tập gạch chéo, ý nói rằng đó chỉ là những hình minh họa chứ không phải cái ý đồ tạo hình phản bội, ngu ngốc và tàn nhẫn đó là của tờ báo.

Lũ con nít đó có lẽ sẽ cãi là thế tại sao lại cứ lôi cái cờ vàng ba sọc đỏ đi diễu đầy đường đầy phố. Xin vỗ ngay vào mặt ai hỏi câu hỏi đó là đừng có cái kiểu nhị nguyên như thế, hễ người ta làm A thì mình phải làm B à! Thực ra, nói bỗ bã thế này: bất kỳ cái gì, nếu không gây đau lòng gì cho cộng đồng nào cả thì nó cứ có quyền nằm ở đâu cũng được nơi công cộng. Cái cờ vàng 3 sọc đỏ, dù cho nó không phải là biểu tượng của một số người Việt hải ngoại nào đó đi nữa, thì nó cũng không xúc phạm cộng đồng nào cả, có xúc phạm chăng là xúc phạm một vài "đứa" (individuals) chứ không phải một tập thể, thế nên nó cứ bay, cứ phất, chỗ nào cũng được.

Nộ Sĩ

Tái bút với các bạn trẻ VAALA, các bạn có quyền đối thoại, có quyền bày tỏ chính kiến, kể cả quyền cởi truồng đi chợ, thế nhưng nếu đại diện cộng đồng lên tiếng với chính quyền về chuyện cởi truồng này của bạn thì bạn sẽ bị buộc phải mặc quần vào đấy, vì "cái mông của bạn đã xúc phạm đến cộng đồng" (trích). Chuyện có thật trong cộng đồng người Mỹ đấy. Không tin thì cứ Google.
===========

Sự Phản Bội Đáng Nguyền Rủa

Đỗ Văn Phúc

Những năm tôi còn ở trong trại tù Cộng Sản, các con tôi – cháu lớn nhất chưa đầy 6 tuổi lúc tôi vào tù năm 1975 - đã trải qua tuổi thơ trong đói khát, khổ nhọc. Gia đình tôi may mắn được ở thành phố Vũng Tàu, nơi sự hà khắc tương đối nhẹ hơn những vùng khác. Thế nhưng vì là gia đình của quân nhân VNCH đang bị tù “cải tạo”, vợ tôi chẳng thể tìm được công việc nào để kiếm sống. Trong lúc nhà nước CS thi hành chính sách cải tạo công thương – nói thẳng ra là tiêu diệt các thành phần công thương tư nhân để tập trung về một mối quốc doanh hay hợp tác xã, người dân thường chỉ còn một cách kiếm sống cuối cùng là buôn chui bán lén nếu không muốn phiêu lưu rời bỏ thành phố kéo nhau vào những khu “Kinh tế mới” để sau vài năm lại trở về thành dân homeless ngay bên thềm nhà cũ của mình.

Cháu lớn của tôi, ngồi xe đạp chưa vói tới bàn đạp. Nhưng từ nửa đêm, đã phải nhiều vòng đạp xe từ nhà ra Bãi Sau chở những bao cá vụn về cho vợ tôi làm mắm. Các cháu nhỏ hơn thì quay quần bên mẹ để lựa cá, dọn dẹp cho đến gần sáng. Ban ngày, còn được đi học, các cháu đã phải chịu đựng sự phân biệt đối xử của thầy cô và các bạn học.

Những năm phong trào vượt biển rầm rộ, thỉnh thoảng các cháu lại “bị” mục kích những xác người thối rữa, trương sình tấp vào bờ. Họ là một số trong hàng vạn thuyền nhân xấu số bỏ mình trên biển khơi vì súng đạn của công an CS, vì nạn hải tặc Thái Lan và vì cơn cuồng nộ của thiên nhiên.

Khi đến Hoa Kỳ, các cháu là thế hệ 1.5 của người Việt tị nạn trên đất Hoa Kỳ. Các cháu sớm học và thực thi quan điểm tự do dân chủ như bất cứ công dân nào khác. Tuy không tham gia vào các sinh hoạt cộng đồng, nhưng cám ơn Trời, các cháu không chệch hướng nhìn chung của cha anh về các vấn đề chính trị xã hội.

Trong khi đó, các anh chị Brian Đoàn, Y Sa Lê, Trâm Lê, Lan Dương trong ban tổ chức Triển Lãm VAALA và Kiều Linh Valverde (thuộc Khoa Á Châu Học UC Davis), Linda Võ (Khoa Á Châu Học UC Irvine) cũng tự nhận mình là thế hệ 1.5 của người Việt Tị Nạn tại California. Họ tự nhận mình Fresh off the Boat (FOB) để xác minh lý lịch tị nạn Cộng Sản. Nếu đúng thế, họ là những đứa bé mấy chục năm trước may mắn thoát không bị bọn hải tặc nắm chân quăng xuống biển trong khi mẹ bị lũ thú vật thay nhau hãm hiếp, cha thì bị chặt ra từng khúc. Hoặc như Bian Đoàn mà thân phụ là cựu Thiếu Tá An Ninh Quân Đội, thì chắc tuổi thơ của anh cũng không thoát khỏi thảm cảnh như các con tôi.

Người Việt hải ngoại còn nhớ như in tiếng kêu gào từ các trại tị nạn, tiếng năn nỉ trong các phòng phỏng vấn của phái đoàn Hoa Kỳ; cha mẹ các anh chị cũng đã tìm cách thuyết phục người Mỹ rằng gia đình họ từng bị áp bức, đày đọa trong chế độ CS nên phải ra đi. Chẳng nhẽ ngày nay, khi chế độ Cộng Sản vẫn còn nguyên bản chất độc tài, man trá, các anh chị đã quá độ lượng và dễ quên và vô ơn đến độ ấp ủ những biểu tượng của kẻ tàn hại gia đình mình một cách thân thương đến nỗi thể hiện ra trên tác phẩm ưng ý của mình sao?

Chúng tôi càng không thể chấp nhận cách lý giải của quý anh chị.

Cô Trâm Lê đã rất hỗn xược khi nói rằng Cộng đồng VN đang trên đà xuống dốc, thiếu đối thoại cởi mở và chấp nhận chính kiến khác biệt. “I felt the community was on this slippery slope, that we were not progressing toward having open dialogue and being more tolerant of different political viewpoints.” (Sự hỗn xược này được lại thể hiện khi cô phát biểu trong cuộc họp báo đuợc ghi trong video clip phát trên Youtube).

Cô có trình độ, kiến thức về nghệ thuật (giả sử như thế dựa trên bằng cấp và vai trò của cô trong VAALA), nhưng tôi có thể nói rằng cô ngủ quên (nếu không muốn dùng chữ u mê) giữa cộng đồng đang đấu tranh chống chế độ độc tài Cộng Sản. Có thể nào những nạn nhân Cộng Sản lại có thể cởi mở đối thoại với đảng Cộng Sản và chấp nhận ý hệ CS?

Lan Dương, phụ tá giáo sư tại UC Riverside đã ngụy biện rằng lá cờ đỏ trong tranh của Brian Đoan không phải là biểu tượng chính trị mà là nói lên những gì đang xảy ra trong thế hệ trẻ bên Việt Nam. “The communist flag isn’t used just as a political symbol, but of what is going on in Vietnam and the kinds of modes of consumption that marks youth culture.”

Trong những năm đầu các phân khoa kỹ sư, sinh viên phải vài lớp về Khoa học xã hội và ngay cả Nghệ thuật để tự trang bị cho mình kiến thức căn bản trong cuộc sống trước khi trở thành chuyên viên khoa học kỹ thuật. Tôi không rõ các vị có bằng MA, BA đang đảm nhiệm những chức vụ phụ tá Giáo sư, Giám đốc như các cô Lan Dương, cô Trâm Lê, cô Linda Vo… có từng học khoa học xã hội không? Nhưng cách lý giải của các cô chứng tỏ hoặc trí thức và tầm nhìn các cô quá thấp - thua xa người phu xích lô hay người thợ cày bình thường bên Việt Nam xa lắm - hoặc vì bí quá, nên các cô nói bừa và hỗn láo xem người nghe như đám trẻ con.

Cô Linda Vo (Giám đốc Khoa Á Châu Học tại UC Irvine, đồng thời trong Hội đồng Cố vấn Hội Nghệ Thuật) lại coi rằng cuộc triển lãm như một cách thử nghiệm coi liệu Người Việt hải ngoại có chấp nhận quyền tự do phát biểu chưa hay phải chờ thêm 10 năm nữa? “It has been difficult for the Vietnamese community to express their experiences… The war and what happened afterward, of being refugees and having to restart their lives, left scars that have never been dealt with. None of us know if the community is ready for this now, or if it will take another 10 years.”

Cách thử nghiệm kiểu này thấy cứ mỗi năm lại xảy ra một lần (vụ băng Thuý Nga Paris 40, vụ Trần Trường, vụ bài thơ của thầy bói Nhân Quang, cái chậu rửa chân của Huỳnh Thúy Châu, vụ cờ đỏ ở UT/Arlington, vụ Tim Rebeaud…). Câu trả lời đã rõ ràng qua hàng trăm bài phản đối cũng như sự hưởng ứng của hàng vạn người khác trên diễn đàn hay trong các cuộc biểu tình. Chúng tôi không học thói chụp mũ của VC khi chưa có bằng cớ cụ thể các anh chị làm tay sai cho Cộng Sản. Nhưng cứ tạm coi rằng các hành vi ngông nghênh, hợm mình, xuẩn ngốc, chưa đủ trưởng thành chính trị này đã xúc phạm sâu sắc đến cộng đồng tị nạn, và vô tình làm lợi cho Cộng sản mà thôi.

Cũng từ những lời tuyên bố, giải thích trên, chúng tôi nhận ra rằng về một phương diện khác, các anh chị hình như chưa hoàn toàn hiểu biết về nghệ thuật. Nếu muốn nói đến nghệ thuật thuần tuý “Nghệ thuật vị nghệ thuật”, thì đó là những bài thơ, bản nhạc, bức tranh phát xuất từ tình cảm, nhận thức con người trước thiên nhiên, tình cảm, hay cuộc sống bình thường; có thể có hay không có chủ đích. Nhưng khi đã đem vào đó một biểu tượng chính trị, thì nghệ thuật đã trở nên vị nhân sinh, đúng hơn vị chính trị; vì nó phục vụ mục đích tuyên truyền - ủng hộ hay đả kích một ý hệ, một chế độ, chính sách. Chính các hoạ sĩ có tranh triển lãm cũng đã giải thích ý nghĩa chính trị của tranh họ, nhưng giải thích một cách ngược ngạo, hoàn toàn trái hẳn với chủ ý của tranh. Xa hơn, những bức tranh mà cần phải giải thích thì đủ nói lên trình độ thấp kém của người sáng tác!

Các thành viên trong VAALA và người yểm trợ cho họ thì nêu ra quyền tự do phát biểu. Các anh chị tưởng rằng có được các cấp bằng MA, MS là các anh chị hiểu biết về chính trị hơn cha anh mình chăng? Lầm to! Sự hiểu biết về chính trị xã hội không hoàn toàn dựa vào trình độ, mà là kinh nghiệm sống. Tự do nào cũng có giới hạn của chúng trong không gian và thời gian. Hình luật, dân luật là những văn bản giới hạn tự do con người. Giáo lý, đạo đức cũng giới hạn tự do con người. Có nhiều việc làm là tội lỗi theo tiêu chuẩn đạo đức mà không là tội ác theo tiêu chuẩn pháp luật, và ngược lại. Chúng tôi thách các anh chị sử dụng quyền tự do phát biểu bằng cách đem ra đường phố trưng bày một bức ảnh một cô gái ngồi dạng hai chân để lộ hết những gì kín đáo! Hay vẽ dĩa thịt heo đem phổ biến tại một thánh đường Hồi Giáo. Tự do phát biểu đấy, thử làm đi?

Dân chủ tự do không nước nào bằng Hoa Kỳ. Vậy mà trong thời Chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ cũng đặt đảng Cộng Sản ra ngoài pháp luật. Hiện nay, những người tuyên thệ nhập tịch Hoa Kỳ vẫn còn phải xác nhận là không dính líu đến Cộng Sản dù rằng đối lực Liên Xô đã tan rã.

Đúng thế, trong cộng đồng người Việt vẫn còn những điều cấm kỵ (Taboo, như các anh chị VAALA nhắc đến). Vì tự thân, tự tên gọi, Cộng đồng VN tại hải ngoại bao gồm tuyệt đại đa số những người ly hương vì bị đàn áp, ngược đãi trong chế độ CS. Điều này được nhắc đến hàng triệu lần trên báo chí, diễn đàn, trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.

Rất dễ hiểu mà quý anh chị cố tình làm bộ không hiểu. Các anh chị có thể lớn lên, có suy nghĩ riêng tư độc lập của mình mà yêu thích chế độ Cộng sản là quyền của các anh chị. Chúng tôi xin tôn trọng sự lựa chọn đó. Nhưng chúng tôi có quyền bày tỏ thất vọng về sự phản bội lý lịch của mình, bôi nhọ sự hy sinh của cha anh mình của quý anh chị. Chúng tôi thất vọng vì trong khi những người trẻ khác đang tham gia vào các sinh hoạt cộng đồng, vào phong trào đấu tranh cho quê hương; thì có một bộ phận tự cho là con cháu thuyền nhân lại chóng quên thảm kịch của chính gia đình họ để nhận thù làm bạn. Chúng tôi gọi đây là sự phản bội đáng nguyền rủa.

Ít nhất thì sau vụ này, chúng ta biết thêm được vài kẻ bội phản.

Đỗ văn Phúc